Chia sẻ IFRS 19 - Công Ty Con Không Có Trách Nhiệm Giải Trình Trước Công Chúng: Công Bố Thông Tin

[Hồng Nhung]

IFRS 19 - Công Ty Con Không Có Trách Nhiệm Giải Trình Trước Công Chúng là một trong những chuẩn mực quốc tế mới, nhằm đơn giản hóa nghĩa vụ báo cáo cho các công ty con, đồng thời vẫn đảm bảo tính minh bạch và khả năng so sánh thông tin tài chính. Với bối cảnh Việt Nam đang trong lộ trình áp dụng IFRS, việc hiểu và nắm rõ chuẩn mực này là yêu cầu cấp thiết đối với đội ngũ kế toán, kiểm toán và nhà quản trị tài chính.

Bài viết do Diễn đàn IFRS biên soạn sẽ phân tích chi tiết quy định công bố thông tin trong IFRS 19, giúp doanh nghiệp – đặc biệt là các công ty con – áp dụng đúng, đủ và hiệu quả trong thực tiễn.

I. Giới thiệu IFRS 19

IFRS 19 quy định các yêu cầu thuyết minh (disclosure requirements) được giảm bớt mà đơn vị đủ điều kiện được áp dụng thay cho các yêu cầu thuyết minh trong các Chuẩn mực Báo cáo tài chính quốc tế (IFRS) khác.

IFRS 19 được ban hành vào tháng 5 năm 2024 và áp dụng cho kỳ báo cáo năm (annual reporting period) bắt đầu vào hoặc sau ngày 1 tháng 1 năm 2027.

II. Tóm tắt Chuẩn mực IFRS 19

1. Mục tiêu

Mục tiêu của IFRS 19 là quy định các yêu cầu thuyết minh mà đơn vị được áp dụng thay cho các yêu cầu thuyết minh trong các Chuẩn mực Báo cáo tài chính quốc tế (IFRS) khác. [IFRS 19.1]

2. Đạt được mục tiêu

Đơn vị lựa chọn áp dụng IFRS 19 áp dụng các yêu cầu trong các Chuẩn mực Báo cáo tài chính quốc tế (IFRS) khác, ngoại trừ các yêu cầu thuyết minh. Thay cho các yêu cầu thuyết minh, đơn vị áp dụng các yêu cầu trong IFRS 19. [IFRS 19.2]

Do đó, đơn vị áp dụng IFRS 19 không phải áp dụng các yêu cầu thuyết minh trong các Chuẩn mực Báo cáo tài chính quốc tế (IFRS) khác và không phải áp dụng bất kỳ các tuyên bố về, hoặc tham chiếu đến, các yêu cầu thuyết minh đó. [IFRS 19.3] Các ngoại lệ sau áp dụng: [IFRS 19.4]
​

• (a) các yêu cầu thuyết minh trong các Chuẩn mực Báo cáo tài chính quốc tế (IFRS) khác vẫn áp dụng cho đơn vị áp dụng IFRS 19 được quy định trong IFRS 19;​
• (b) nếu đơn vị áp dụng IFRS 19 áp dụng IFRS 8 Bộ phận kinh doanh (Operating Segments), IFRS 17 Hợp đồng bảo hiểm (Insurance Contracts) hoặc IAS 33 Lãi trên cổ phiếu (Earnings per Share), đơn vị đó phải áp dụng tất cả các yêu cầu thuyết minh trong các chuẩn mực đó.​
• (c) Chuẩn mực Báo cáo tài chính quốc tế (IFRS) mới hoặc sửa đổi có thể bao gồm các yêu cầu thuyết minh về việc chuyển đổi (transition) sang chuẩn mực đó của đơn vị. Bất kỳ quy định nào có sẵn cho đơn vị áp dụng chuẩn mực này từ các yêu cầu thuyết minh về việc chuyển đổi sang chuẩn mực mới hoặc sửa đổi đó của đơn vị sẽ được quy định trong Chuẩn mực Báo cáo tài chính quốc tế (IFRS) mới hoặc sửa đổi.​

Theo IFRS 18, đơn vị áp dụng IFRS 19 không phải cung cấp thuyết minh cụ thể theo yêu cầu của IFRS 19 nếu thông tin từ việc thuyết minh đó không trọng yếu (material). [IFRS 19.5]

Đơn vị được yêu cầu xem xét liệu có cung cấp thuyết minh bổ sung khi việc tuân thủ các yêu cầu cụ thể trong IFRS 19 không đủ để cho phép người sử dụng báo cáo tài chính (financial statements) hiểu được ảnh hưởng của các giao dịch và các sự kiện và điều kiện khác đến tình hình tài chính và kết quả hoạt động tài chính của đơn vị. [IFRS 19.6]

3. Phạm vi

Đơn vị có thể lựa chọn áp dụng Chuẩn mực này trong báo cáo tài chính hợp nhất (consolidated financial statements), báo cáo tài chính riêng (separate financial statements) hoặc báo cáo tài chính riêng lẻ (individual financial statements) khi và chỉ khi, tại thời điểm cuối kỳ báo cáo (reporting period): [IFRS 19.7]
​

• (a) đơn vị là công ty con (subsidiary);​
• (b) đơn vị không có trách nhiệm trước công chúng (public accountability); và​
• (c) đơn vị có công ty mẹ tối cao (ultimate parent) hoặc công ty mẹ trung gian (intermediate parent) lập báo cáo tài chính hợp nhất sử dụng cho mục đích công khai phù hợp với các Chuẩn mực Báo cáo tài chính quốc tế (IFRS).​

Đơn vị có trách nhiệm trước công chúng nếu: [IFRS 19.11]
​

• công cụ nợ hoặc công cụ vốn (debt or equity instruments) của đơn vị được giao dịch trên thị trường đại chúng chúng (public market) hoặc đơn vị đang trong quá trình phát hành các công cụ này để giao dịch trên thị trường đại chúng (thị trường chứng khoán (stock exchange) trong nước hoặc nước ngoài hoặc thị trường phi tập trung (over-the-counter market), bao gồm các thị trường địa phương và khu vực); hoặc​
• đơn vị nắm giữ tài sản với tư cách ủy thác (fiduciary capacity) cho nhóm rộng lớn bên ngoài đơn vị như là một trong những hoạt động kinh doanh chính (primary businesses) của đơn vị (ví dụ, các ngân hàng, hiệp hội tín dụng, công ty bảo hiểm, các công ty môi giới, ngân hàng đầu tư và quỹ đầu tư thường thỏa mãn tiêu chí này).​

4. Lựa chọn và hủy bỏ lựa chọn áp dụng IFRS 19

Đơn vị lựa chọn áp dụng IFRS 19 trong kỳ báo cáo (reporting period) sau đó có thể hủy bỏ lựa chọn đó. Đơn vị có thể lựa chọn áp dụng IFRS 19 nhiều lần, ví dụ, đơn vị đã áp dụng IFRS 19 trong kỳ báo cáo trước đó nhưng không áp dụng trong kỳ báo cáo ngay trước đó có thể lựa chọn áp dụng IFRS 19 trong kỳ báo cáo hiện tại. [IFRS 19.13]

Đơn vị áp dụng IFRS 19 trong kỳ báo cáo hiện tại nhưng không áp dụng trong kỳ báo cáo ngay trước đó phải cung cấp thông tin so sánh (comparative information) (nghĩa là thông tin của kỳ báo cáo trước đó) cho tất cả các số liệu được trình bày (amounts reported) trong báo cáo tài chính của kỳ báo cáo hiện tại, trừ khi IFRS 19 hoặc Chuẩn mực Báo cáo tài chính quốc tế (IFRS) khác cho phép hoặc yêu cầu khác đi. Đơn vị phải trình bày thông tin so sánh cho thông tin mô tả và diễn giải (narrative and descriptive information) nếu cần thiết cho việc hiểu báo cáo tài chính của kỳ báo cáo hiện tại. [IFRS 19.14]

Đơn vị đã áp dụng IFRS 19 trong kỳ báo cáo trước đó nhưng lựa chọn không áp dụng (hoặc không còn đủ điều kiện để) áp dụng trong kỳ báo cáo hiện tại và tiếp tục áp dụng các Chuẩn mực Báo cáo tài chính quốc tế (IFRS) khác phải cung cấp thông tin so sánh đối với kỳ báo cáo trước đó cho tất cả các số liệu được trình bày trong báo cáo tài chính của kỳ báo cáo hiện tại, trừ khi Chuẩn mực Báo cáo tài chính quốc tế (IFRS) khác cho phép hoặc yêu cầu khác đi. Đơn vị phải trình bày thông tin so sánh cho thông tin mô tả và diễn giải nếu cần thiết cho việc hiểu báo cáo tài chính của kỳ báo cáo hiện tại. [IFRS 19.15]

5. Tương tác với IFRS 1 Lần đầu áp dụng Chuẩn mực Báo cáo tài chính Quốc tế

Đơn vị áp dụng IFRS 19 khi lập báo cáo tài chính được lập lần đầu theo IFRS (first IFRS financial statements) phải áp dụng các yêu cầu thuyết minh trong IFRS 19 thay vì áp dụng các yêu cầu thuyết minh trong IFRS 1. [IFRS 19.17]

Việc lựa chọn hoặc hủy bỏ lựa chọn áp dụng IFRS 19 không làm cho đơn vị đáp ứng định nghĩa về đơn vị lần đầu áp dụng (first-time adopter) Chuẩn mực Báo cáo tài chính Quốc tế (IFRS) trong IFRS 1. Ví dụ, đơn vị áp dụng Chuẩn mực Báo cáo tài chính Quốc tế (IFRS), nhưng không áp dụng IFRS 19, trong kỳ báo cáo liền trước và áp dụng IFRS 19 trong kỳ hiện tại không được coi là đơn vị lần đầu áp dụng Chuẩn mực Báo cáo tài chính Quốc tế (IFRS) và không được áp dụng IFRS 1 trong kỳ hiện tại. [IFRS 19.18]

Tương tự, đơn vị hủy bỏ lựa chọn áp dụng IFRS 19 trong kỳ hiện tại không áp dụng IFRS 1 trong kỳ hiện tại nếu, trong kỳ liền trước, đơn vị đã tuân thủ Chuẩn mực Báo cáo tài chính Quốc tế (IFRS) một cách rõ ràng và không có ngoại lệ (explicit and unreserved statement). [IFRS 19.19]​

 

[Hồng Nhung]

6. Yêu cầu thuyết minh

Tuân thủ Chuẩn mực Báo cáo tài chính Quốc tế

Đơn vị có báo cáo tài chính tuân thủ Chuẩn mực Báo cáo tài chính Quốc tế (IFRS) và các yêu cầu trong IFRS 19 phải trình bày sự tuân thủ này trong thuyết minh. Đơn vị áp dụng IFRS 19 phải, như một phần của việc tuân thủ đó, tuyên bố rằng đơn vị đã áp dụng IFRS 19. Đơn vị áp dụng IFRS 19 không được mô tả báo cáo tài chính tuân thủ Chuẩn mực Báo cáo tài chính Quốc tế (IFRS) trừ khi đơn vị tuân thủ các yêu cầu trong IFRS 19 và tất cả các yêu cầu áp dụng trong các Chuẩn mực Báo cáo tài chính Quốc tế (IFRS) khác. [IFRS 19.20]

Chuẩn mực Báo cáo tài chính Quốc tế

IFRS 19.21-19.276 quy định các thuyết minh chi tiết mà đơn vị áp dụng IFRS 19 phải thực hiện. Các yêu cầu thuyết minh này là phiên bản rút gọn của các yêu cầu thuyết minh quy định trong các Chuẩn mực Báo cáo tài chính Quốc tế (IFRS) khác. Trong 34 Chuẩn mực Báo cáo tài chính Quốc tế (IFRS) bao gồm các yêu cầu thuyết minh, IFRS 19 quy định các yêu cầu thuyết minh rút gọn cho 30 Chuẩn mực. Ba Chuẩn mực khác yêu cầu phải áp dụng đầy đủ (IFRS 8, IFRS 17 và IAS 33). Đơn vị áp dụng IAS 26 Kế toán và Báo cáo cho các Quỹ phúc lợi hưu trí (Accounting and Reporting by Retirement Benefit Plans) không đáp ứng tiêu chí ‘không có trách nhiệm trước công chúng’ và do đó không đủ điều kiện để áp dụng IFRS 19.

7. Ngày hiệu lực và chuyển đổi

IFRS 19 có hiệu lực cho các kỳ báo cáo (reporting period) bắt đầu vào hoặc sau ngày 01 tháng 01 năm 2027. Đơn vị được phép áp dụng sớm. Nếu đơn vị lựa chọn áp dụng sớm IFRS 19, đơn vị cần thuyết minh thông tin đó. Nếu đơn vị áp dụng IFRS 19 cho kỳ báo cáo hiện tại nhưng không áp dụng cho kỳ báo cáo ngay trước đó, đơn vị cần cung cấp thông tin so sánh (nghĩa là, cung cấp thông tin cho kỳ báo cáo trước đó) cho tất cả các giá trị được báo cáo trên báo cáo tài chính của kỳ báo cáo hiện tại, trừ khi IFRS 19 hoặc chuẩn mực kế toán khác của IFRS cho phép hoặc yêu cầu khác. [IFRS 19.A1]

Đơn vị lựa chọn áp dụng IFRS 19 cho kỳ báo cáo sớm hơn kỳ báo cáo mà đơn vị lần đầu áp dụng IFRS 18 cần áp dụng các yêu cầu thuyết minh cụ thể được quy định tại phụ lục B của IFRS 19. [IFRS 19.A3]

Nếu đơn vị áp dụng IFRS 19 cho kỳ báo cáo năm bắt đầu trước ngày 01 tháng 01 năm 2025 và chưa áp dụng các sửa đổi của IAS 21 có tiêu đề là Tính không thể trao đổi (Lack of Exchangeability), đơn vị không cần thuyết minh các thông tin liên quan đến các sửa đổi này của IFRS 19. [IFRS 19.A4] - IFRS.VN

Việc áp dụng IFRS 19 - Công Ty Con Không Có Trách Nhiệm Giải Trình Trước Công Chúng: Công Bố Thông Tin mang lại sự cân bằng giữa tính minh bạch và giảm gánh nặng tuân thủ cho doanh nghiệp. Chuẩn mực này giúp các công ty con trình bày thông tin tài chính một cách hợp lý, phục vụ quản trị nội bộ và đáp ứng yêu cầu hợp nhất báo cáo tài chính theo IFRS, mà không phải tuân theo những quy định khắt khe như công ty niêm yết.